Πεντηκόντορος

Οι πεντηκόντοροι ήταν πολεμικά πλοία που είχαν 50 κωπηλάτες συνολικά, 25 από κάθε πλευρά. Τα πλοία αυτά, κατάλληλα για μακρινά ταξίδια, αρχικά εξυπηρετούσαν την εμπορική ναυτιλία των ελληνικών πόλεων. Xρησιμοποιούνταν εκτενέστατα τόσο για τη μεταφορά αγαθών όσο και σε πολεμικές εκστρατείες, κυρίως από τους Φωκαείς (Ηρόδοτος, Ιστορίαι 1.163).  Οι στόλοι των ελληνικών ναυτικών πόλεων αποτελούνταν από πεντηκοντόρους ως τις τελευταίες δεκαετίες του 6ου αι., αλλά και αργότερα, ολοένα όμως σε μικρότερη κλίμακα. Ο ρόλος τους ήταν πολύ σημαντικός, εξαιτίας της ικανότητας τους να πλέουν σε αντίθετα θαλάσσια ρεύματα και να αντιμετωπίζουν εχθρικά πλοία κατά μήκος επικίνδυνων ακτών και περασμάτων. Ήταν τα πιο κατάλληλα για επιδρομές, για πειρατεία και για τη μεταφορά αγαθών και στρατευμάτων. Θεωρούνταν ως κατεξοχήν πολεμικά πλοία πριν από την εμφάνιση της τριήρους (Θουκυδίδης, Ιστοριών 1.14). Από την όγδοη δεκαετία του 6ου αι. η πεντηκόντορος αρχίζει να εκτοπίζεται από νέο, ανώτερο πλοίο, αποκλειστικά πολεμικό, την τριήρη.
Σύμφωνα με τις περιγραφές του Ομήρου, πεντηκόντοροι ήταν και τα πλοία των Αχαιών, του Αχιλλέα και του Φιλοκτήτη, με τα οποία έφτασαν στην Τροία. Φαίνεται όμως, ότι οι Βοιωτοί είχαν ήδη περάσει στο επόμενο στάδιο των 100 κωπηλατών, δηλαδή στις «διήρεις», με δύο σειρές κουπιών και κωπηλατών. 
Σύμφωνα με τον Απολλώνιο τον Ρόδιο, η Αργώ - το πλοίο του Ιάσονα - ήταν η πρώτη πεντηκόντορος που ναυπηγήθηκε. 
Η Αργώ είναι κυριολεκτικά το πρώτο ποντοπόρο πλοίο καθώς ήταν το πρώτο που ταξίδεψε στον Εύξεινο Πόντο. Ήταν το πρώτο πλοίο  «ανοιχτής» θαλάσσης, καθώς μέχρι τότε τα πλοία δεν απομακρύνονταν από τις ακτές. Σύμφωνα λοιπόν με τον Απολλώνιο τον Ρόδιο, για την κατασκευή της επιστρατεύτηκαν «θεϊκές» δυνάμεις: η Αθηνά, η θεά της σοφίας, έφερε ένα δοκάρι από την ιερή δρυ του Δία στη Δωδώνη, για την κατασκευή της τρόπιδας (καρίνας) και της πλώρης. Το πλοίο είχε 50 κουπιά και 50 κωπηλάτες, δηλαδή ήταν μία «πεντηκόντορος».  Επομένως, το μήκος του θα ήταν περίπου 30 m, αν θεωρήσουμε ότι κάθε κωπηλάτης απέχει 1 m από τον επόμενο. Το πλάτος του όμως, ήταν μικρό σε σχέση με το μήκος του, δεν ξεπερνούσε τα 4 m. Ήταν ένα «μακρύ πλοίο» (νῆες μακραί) και αυτή η αναλογία μήκους – πλάτους του εξασφάλιζε μεγάλη ταχύτητα. Τα «μακρά πλοία»  έφταναν τους 7 κόμβους και φαίνεται ότι η τρόπιδα τους κατέληγε σε έμβολο. Μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και ως στρατιωτικά και ως εμπορικά καθώς το πλήρωμα των 50 κωπηλατών μπορούσε να αποκρούσει εχθρικές ή πειρατικές επιθέσεις. Την ίδια περίπου εποχή, υπήρχαν και τα «στρογγυλά» πλοία (νῆες στρογγύλαι), που ήταν εμπορικά ιστιοφόρα με πλήρωμα 4 ανδρών. 
Η Αργώ είχε και άλλες «μαγικές» ικανότητες. Το τμήμα του ιερού ξύλου -από την δρυ του Δία στη Δωδώνη- που κατέληγε στην πλώρη μπορούσε να μιλάει και είχε μαντικές ιδιότητες ώστε να προειδοποιεί για τους κινδύνους. Μετά την αργοναυτική εκστρατεία, η Αργώ αφιερώθηκε στον Ποσειδώνα, στο ιερό του στον Ισθμό της Κορίνθου.
Η θεά Αθηνά μετέφερε την Αργώ στον ουρανό όπου έγινε ο ομώνυμος αστερισμός. Σήμερα ο αστερισμός της Αργούς, έχει διαιρεθεί και αποτελεί 3 από τους 88 του ουράνιου θόλου: την «Πρύμνη» (Puppis), την «Τρόπιδα» (Carina) και τα «Ιστία» (Vela).