Συλλογή Εργαλείων Ακρόπολης
Αντίγραφα σιδερένιων εργαλείων κατεργασίας του μαρμάρου που βρέθηκαν στην Ακρόπολη.
Τα εργαλεία για τα πρώτα στάδια της κατεργασίας του μαρμάρου ήταν:
Βαρειά: Χρησιμοποιούνταν από τον λατόμο για το σπάσιμο των λίθων. Ήταν σιδερένιο εργαλείο που από τη μία πλευρά κατέληγε σε ακμή και από την άλλη σε τετράγωνη επιφάνεια.
Τυπίδα: Χρησιμοποιούνταν για την λάξευση των περιμετρικών αυλακών εξαγωγής των λίθινων όγκων. Όπως φαίνεται από ερυθρόμορφη αγγειογραφία, το εργαλείο κατέληγε και από τις δύο πλευρές σε οξεία κωνική αιχμή (όμοιο με το σημερινό πικούνι).
Τύκος (σημερινή κουσκούδα): Ένα από τα κυριότερα εργαλεία του λατόμου. Σύμφωνα με τον Πολυδεύκη (Ζ 118) ήταν η σφύρα των λατόμων. Το χρησιμοποιούσαν για να κόβουν και να λειαίνουν τους λίθους. Επιπλέον χρησιμοποιούσαν τα κοπίδι, πικούνι, βελόνι, φαγάνα, θραπίνα, ντισλίδικο, στενή φαγάνα, λάμα, λαμάκι, ποντίλι.
Μετά την αδρομερή κατεργασία των λίθων, η οποία γίνεται στο λατομείο και ονομάζεται πελέκησις, ακολουθούσε στο εργοτάξιο λεπτομερέστερη επεξεργασία, κατά την οποία γινόταν κατεργασία όλων των μη ορατών τμημάτων των λίθων. Η οριστική λάξευση που ονομαζόταν απεργασία γινόταν μετά την οριστική τοποθέτηση των λίθινων τμημάτων. Ο λιθουργός χρησιμοποιούσε εργαλεία κοινά με αυτά του λατόμου. Ωστόσο, ειδικά λιθουργικά εργαλεία αναφέρονται τα εξής:
Οι ξοΐδες: Χρησιμοποιούνταν ήδη από τα προϊστορικά χρόνια και αντιστοιχούν με τα σημερινά ντισιλίδικα. Ήταν στενά και επιμήκη σιδερένια ελάσματα που κατέληγαν στη μία άκρη σε οξεία ακμή. Με τα εργαλεία αυτά γινόταν η επιφανειακή λάξευση των λίθων. Υπάρχουν πολλά είδη ξοΐδων: η τραχεία, η χαρακτή, η αρτίστομος.
Η γλαρίς: Πρόκειται για σιδερένιο λιθοξοϊκό εργαλείο που μοιάζει με την ξοΐδα. Χρησιμοποιούνταν για την κατεργασία του λίθου αλλά και του ξύλου.
Το λίστρον: Εργαλείο γνωστό από τα προϊστορικά χρόνια. Αναφέρεται σε πολλές ελληνικές επιγραφές και σε συγγραφείς και αντιστοιχεί με τη σημερινή λάμα. Με το λίστρο γινόταν η τελική λείανση της επιφάνειας του λίθου.
Ο ξυστήρ: Το εργαλείο αυτό αντιστοιχεί με τη σημερινή ξύστρα. Αποτελείται από ένα έλασμα που τα δύο άκρα του κάμπτονται και φέρουν δόντια. Χρησιμοποιούνταν για τη λείανση της επιφάνειας των λίθων.
Η αρίς: Χρησιμοποιούνταν από τους τέκτονες και τους λιθοξόους για τη διάνοιξη κάθετων ή πλάγιων οπών.
Εκτός από τα παραπάνω λαξευτικά εργαλεία, ο αρχαίο λιθουργός χρησιμοποιούσε και διάφορα βοηθητικά όργανα για να ορθογωνίσει ή να ευθυγραμμίσει τους λίθους. Ανάμεσα σ' αυτά αναφέρουμε τη γωνία, τον διαβήτη, τον κανόνα, την κάθετον ή στάθμην.
-
Τίτλος
Συλλογή Εργαλείων Ακρόπολης
-
Τύπος
Αντικείμενα Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας
-
Θέμα
ΑΕΤ
-
Περιγραφή
Αντίγραφα σιδερένιων εργαλείων κατεργασίας του μαρμάρου που βρέθηκαν στην Ακρόπολη.
Τα εργαλεία για τα πρώτα στάδια της κατεργασίας του μαρμάρου ήταν:
Βαρειά: Χρησιμοποιούνταν από τον λατόμο για το σπάσιμο των λίθων. Ήταν σιδερένιο εργαλείο που από τη μία πλευρά κατέληγε σε ακμή και από την άλλη σε τετράγωνη επιφάνεια.
Τυπίδα: Χρησιμοποιούνταν για την λάξευση των περιμετρικών αυλακών εξαγωγής των λίθινων όγκων. Όπως φαίνεται από ερυθρόμορφη αγγειογραφία, το εργαλείο κατέληγε και από τις δύο πλευρές σε οξεία κωνική αιχμή (όμοιο με το σημερινό πικούνι).
Τύκος (σημερινή κουσκούδα): Ένα από τα κυριότερα εργαλεία του λατόμου. Σύμφωνα με τον Πολυδεύκη (Ζ 118) ήταν η σφύρα των λατόμων. Το χρησιμοποιούσαν για να κόβουν και να λειαίνουν τους λίθους. Επιπλέον χρησιμοποιούσαν τα κοπίδι, πικούνι, βελόνι, φαγάνα, θραπίνα, ντισλίδικο, στενή φαγάνα, λάμα, λαμάκι, ποντίλι.
Μετά την αδρομερή κατεργασία των λίθων, η οποία γίνεται στο λατομείο και ονομάζεται πελέκησις, ακολουθούσε στο εργοτάξιο λεπτομερέστερη επεξεργασία, κατά την οποία γινόταν κατεργασία όλων των μη ορατών τμημάτων των λίθων. Η οριστική λάξευση που ονομαζόταν απεργασία γινόταν μετά την οριστική τοποθέτηση των λίθινων τμημάτων. Ο λιθουργός χρησιμοποιούσε εργαλεία κοινά με αυτά του λατόμου. Ωστόσο, ειδικά λιθουργικά εργαλεία αναφέρονται τα εξής:
Οι ξοΐδες: Χρησιμοποιούνταν ήδη από τα προϊστορικά χρόνια και αντιστοιχούν με τα σημερινά ντισιλίδικα. Ήταν στενά και επιμήκη σιδερένια ελάσματα που κατέληγαν στη μία άκρη σε οξεία ακμή. Με τα εργαλεία αυτά γινόταν η επιφανειακή λάξευση των λίθων. Υπάρχουν πολλά είδη ξοΐδων: η τραχεία, η χαρακτή, η αρτίστομος.
Η γλαρίς: Πρόκειται για σιδερένιο λιθοξοϊκό εργαλείο που μοιάζει με την ξοΐδα. Χρησιμοποιούνταν για την κατεργασία του λίθου αλλά και του ξύλου.
Το λίστρον: Εργαλείο γνωστό από τα προϊστορικά χρόνια. Αναφέρεται σε πολλές ελληνικές επιγραφές και σε συγγραφείς και αντιστοιχεί με τη σημερινή λάμα. Με το λίστρο γινόταν η τελική λείανση της επιφάνειας του λίθου.
Ο ξυστήρ: Το εργαλείο αυτό αντιστοιχεί με τη σημερινή ξύστρα. Αποτελείται από ένα έλασμα που τα δύο άκρα του κάμπτονται και φέρουν δόντια. Χρησιμοποιούνταν για τη λείανση της επιφάνειας των λίθων.
Η αρίς: Χρησιμοποιούνταν από τους τέκτονες και τους λιθοξόους για τη διάνοιξη κάθετων ή πλάγιων οπών.
Εκτός από τα παραπάνω λαξευτικά εργαλεία, ο αρχαίο λιθουργός χρησιμοποιούσε και διάφορα βοηθητικά όργανα για να ορθογωνίσει ή να ευθυγραμμίσει τους λίθους. Ανάμεσα σ' αυτά αναφέρουμε τη γωνία, τον διαβήτη, τον κανόνα, την κάθετον ή στάθμην.
-
Δημιουργός
Ορφανουδάκης Νικόλαος
-
Πηγή
-
Εκδότης
Κέντρο Διάδοσης Επιστημών & Μουσείο Τεχνολογία
-
Ημερομηνία
-
Συνεισφέρων
-
Δικαιώματα
http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/deed.el
-
Σχέση
-
Μορφή
Μήκος:1.15 m, Πλάτος:0.55 m, Ύψος:0.00 m, Διάμετρος:0.00 m, Βάρος:0.00 kgr
-
Γλώσσα
gre
-
Αναγνωριστικό
-
Εναλλακτικά σχήματα
-
Ψηφιακά Αρχεία