Σκληρός Δίσκος IBM 1311

Μέρος του συστήματος Η/Υ IBM 1620/ΙΙ που λειτούργησε στο ΑΠΘ κατά τη δεκαετία 1960 (βλ. Τ.Μ.Θ. 00246).
Η μονάδα 1311 ήταν σχετικά μικρή, ελαφριά και μπορούσε να αποθηκεύει δεδομένα σε αποσπώμενα πακέτα δίσκων IBM 1316 Disk Pack, ώστε η χωρητικότητα της να είναι απεριόριστη. Τα δεδομένα μπορούσαν να μεταφερθούν σε άλλα υπολογιστικά συστήματα χάρη στα αποσπώμενα πακέτα δίσκων. Η επιτυχία της οδήγησε στη δημιουργία μίας νέας αγοράς συμβατών πακέτων δίσκων. Το σημαντικότερο μειονέκτημα ήταν η είσοδος σκόνης ή ρύπων ανάμεσα στους δίσκους ή της μονάδας εξαιτίας των συχνών εναλλαγών.
Το μοντέλο 1311 εμφανίστηκε το 1963 και άλλαξε τον τρόπο αποθήκευσης δεδομένων. Ήταν η εξέλιξη της προσπάθειας της IBM για αποθήκευση/ανάκτηση δεδομένων με τυχαία προσπέλαση (random access) δηλαδή με την άμεση πρόσβαση σε οποιοδήποτε σημείο του αποθηκευτικού μέσου σε οποιαδήποτε στιγμή. Η χρήση χάρτινης/μαγνητικής ταινίας ή διάτρητων καρτών, που κυριαρχούσαν την εποχή εκείνη, δεν επέτρεπε την άμεση πρόσβαση. Η καινοτομία του όμως, ήταν η δυνατότητα αποθήκευσης «απεριόριστων» δεδομένων, με τη χρήση αποσπώμενων πακέτων δίσκων, των IBM 1316 Disk Pack.
Το μέγεθος της μονάδας ήταν σημαντικά μικρότερο σε σχέση με το πρώτο μοντέλο, το IBM 350 για το υπολογιστικό σύστημα RAMAC (Random Access Method of Accounting and Control) του 1957. Ενώ ο RAMAC ήταν σαν δύο ψυγεία με διαστάσεις 1.50 x 0.74 x 1.70 m, ο 1311 καταλάμβανε το χώρο  ενός πλυντηρίου. Αυτό οφειλόταν στην εξέλιξη των ηλεκτρονικών κυκλωμάτων και στην μείωση του μεγέθους των δίσκων αποθήκευσης από 24 ίντσες στις 14.  
Η μονάδα RAMAC μπορούσε να αποθηκεύει ως 5 εκατομμύρια χαρακτήρες στους 50 δίσκους των 24 ιντσών. Η χωρητικότητα της μονάδας 1311 έφτανε τα 2 εκατομμύρια χαρακτήρες στο πακέτο των 6 δίσκων των 14 ιντσών. Όμως το πακέτο των 6 δίσκων είχε τη δυνατότητα να αφαιρείται, να αποθηκεύεται σε άλλο χώρο, και ένα νέο πακέτο να τοποθετείται στην θέση του. Χάρη σε αυτόν το καινοτόμο σχεδιασμό, η μονάδα 1311 είχε τη δυνατότητα «απεριόριστης» αποθήκευσης. Το σύστημα καθιερώθηκε και κυριάρχησε ως τις αρχές της δεκαετίας του 1970 ενώ πλήθος εταιριών κατασκεύασε πακέτα 6 μαγνητικών δίσκων 14 ιντσών συμβατών με τη μονάδα 1311.
Η μονάδα 1311 κυκλοφόρησε σε 5 μοντέλα. Τα μοντέλα 1, 3, 4 και 5 απευθυνόταν σε διαφορετικά υπολογιστικά συστήματα ενώ το μοντέλο 2 λειτουργούσε ως επιπλέον επέκταση αποθήκευσης σε συνδυασμό με κάποιο από τα υπόλοιπα. Με το υπολογιστικό σύστημα 1620 συνδυαζόταν το μοντέλο 3 που μπορούσε στη συνέχεια να υποστηρίξει από ένα έως τρία μοντέλα 2, αυξάνοντας τη χωρητικότητα σε 8 εκατομμύρια χαρακτήρες.
Η αποθήκευση γινόταν στις μαγνητικές επιφάνειες των 6 δίσκων που αποτελούσαν ένα πακέτο πάχους 10 εκατοστών και βάρους 4,5 κιλών. Το πακέτο των δίσκων περιστρέφονταν με ταχύτητα 1500 στροφές το λεπτό (rpm). Στα 5 κενά ανάμεσα στους δίσκους μπορούσαν να κινούνται, 5 βραχίονες με διπλές κεφαλές ανάγνωσης/ εγγραφής που κατέληγαν σε κεντρικό βραχίονα, σαν χτένα μαλλιών. Οι διπλές κεφαλές μπορούσαν να προσαρμοστούν σε  οποιαδήποτε περιοχή είτε της άνω μαγνητικής επιφάνειας είτε της κάτω για να ξεκινήσουν την εγγραφή / ανάκτηση δεδομένων. Οι δύο εξωτερικές επιφάνειες δεν αποτελούσαν αποθηκευτικό χώρο.